Phân biệt Ruby và Saphire

Theo PGS.TS. Ngụy Tuyết Nhung

thì Rubi và Sa-phia (saphir) là hai loại đá quý có giá trị cao, chỉ thua kim cương mà thôi.

Đây là loại ngọc thuộc nhóm Corindon. Thực chất chỉ là oxit nhôm có công thức là Al2O3. Tuy Corindon tinh khiết có chứa 52,9% Al và 47,1% O, nhưng trong tự nhiên Corindon lại chứa thêm nhiều tạp chất khác và đó là nguyên nhân tạo ra các màu sắc khác nhau, còn Corindon nguyên chất thì lại chẳng có màu gì cả. Các tạp chất phổ biến là Si, Cr, Fe, Ti, ngoài ra còn có V, Mg, Mn, Ca, Na...

Chỉ cần chứa 0,1% Cr2O3 thì Corindon đã có màu đỏ, chỉ cần chứa 0,1% FeO hoặc chứa 0,01%TiO2 thì Corindon sẽ có màu xanh lam.

Phụ thuộc vào màu mà ngọc Corindon có những tên gọi khác nhau. Màu đỏ được gọi là Rubi, màu xanh lam được gọi là saphir, còn nếu mang nhiều màu khác như hồng, da cam, vàng, lục, tím... thì được gọi là saphir màu. Saphir không màu được gọi là Leucosaphir.

Theo gốc tiếng Hy Lạp thì Ruber có nghĩa là màu đỏ, Sapphirus có nghĩa là màu xanh. Ruby và Saphir có chất lượng cao được tìm thấy ở nhiều nước Nam Á như Myanma, Thái Lan, Campuchia, Pakisstan, Sri Lanka, Ấn Độ và cũng thấy ở Châu Đại dương và Châu Mỹ. Nước ta cũng có tiềm năng lớn về ngọc Corindon. Đã thấy có các mỏ ruby, Saphir lớn ở Yên Bái, Nghệ An, các mỏ Saphir liên quan với đá basalt phân bố rộng rãi ở các tỉnh miền Nam Trung Bộ như Kontum, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng, Bình Thuận, Đồng Nai...